burgemeester die wél wil blijven

Hoeksche Waard ligt in Zuid-Holland en is qua landoppervlakte groter dan gemeenten zoals Rotterdam en Den Haag. De gemeente staat vooral bekend om haar polders, windmolens en bijzondere vogels. Klein probleempje: de 90.000 inwoners moeten al sinds het bestaan van de gemeente telkens afscheid nemen van hun burgemeester. Ze moesten al zes burgemeesters uitzwaaien.

“Botte pech”, noemt Maurice Pahladsingh het. Volgens de voorzitter van de vertrouwenscommissie in Hoeksche Waard is er niks mis met de gemeente, maar toch heeft men een bovengemiddeld aantal vacatures moeten vullen. Hoe kan het dat niemand het volhoudt?

Waarnemers en kroonbenoemde burgemeesters 

Gemeenten kunnen kiezen uit een waarnemer of een kroonbenoemde burgemeester. De eerste burgemeester blijft altijd tijdelijk, de tweede voor langere tijd. “Een waarnemer wordt meestal voor een paar maanden aangesteld als een vaste burgemeester bijvoorbeeld ziek is of vertrekt”, zegt de directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, Hilde Westera. En dat is gebruikelijk: er zijn op dit moment ongeveer 40 waarnemers in Nederland.

Hoeksche Waard begon met een waarnemer, die na ongeveer drie maanden vertrok vanwege persoonlijke gezondheidsredenen. Bij de tweede burgemeester, ook een waarnemer, gebeurde precies hetzelfde. “De derde waarnemer bleef hier tien maanden, wat relatief normaal is voor zo’n functie”, zegt Pahladsingh.

De vierde burgemeester was een kroonbenoemde, maar na twee jaar bleek het geen goede match. “Hij stopte ermee omdat hij bij ons niet op zijn plek zat. Een flinke tegenvaller, want zo’n burgemeester wordt in principe voor minimaal zes jaar aangesteld.” Het onverwachte vertrek betekende wéér een nieuwe vacature.

Opnieuw nam de gemeente een waarnemer aan, totdat ze een vaste burgemeester konden vinden. “We vonden in 2022 geen geschikte kandidaat. Dat jaar was er in heel Nederland weinig interesse in het burgemeesterschap. Er waren 13 andere vacatures in Zuid-Holland, dus de spoeling was dun. We besloten daarom te wachten met een vaste burgemeester en namen een nieuwe waarnemer aan, maar hij vond het wel genoeg na anderhalf jaar.” De gemeente is dus nog steeds op zoek naar een nieuwe, vaste burgemeester. 

Bedreigingen

Volgens Hilde Westera is het aantal sollicitanten voor het burgemeesterschap de afgelopen jaren gedaald, maar er zijn alsnog verschillende gemeenten die worden benaderd door tientallen geïnteresseerden. Hoewel bedreigingen en intimidatie aan het adres van burgemeesters een reden kunnen zijn voor de afname van sollicitaties, vermoedt de directeur dat het vooral komt door de krapte op de arbeidsmarkt.

Kleine gemeenten zijn populair

Daarbij is de ene gemeente simpelweg populairder dan de andere. “Kleinere gemeenten zijn over het algemeen populairder dan grotere, omdat je minder ervaring nodig hebt. Ook de ligging en het uiterlijk van een gemeente spelen mee. Schiereilanden zijn bijvoorbeeld populairder, omdat ze vaak als vakantie-eiland worden gezien. En je moet jezelf ook wel in de picture zetten.”

Hoeksche Waard is druk bezig met dat laatste. “We besteden veel aandacht aan de promotie van de vacature door onder meer op sociale media en bij bushokjes te adverteren. We zetten nog net geen zeppelin in met een vacaturetekst”, zegt Pahladsingh met een knipoog.

De gemeente wil koste wat het kost een geschikte, vaste burgemeester aantrekken. “Het zou fijn zijn als onze inwoners een band kunnen opbouwen met hun burgemeester, want die is toch wel een beetje de aanvoerder van de gemeente. We hebben 14 dorpen, maar geen enkele burgemeester heeft ze allemaal kunnen bezoeken omdat ze te kort zaten.”