Het is een Nederlandse vinding, kweekvlees. Ruim tien jaar geleden werd de eerste kweekhamburger gepresenteerd met een prijskaartje van 250.000 euro. Ruim tien jaar na die presentatie gaat het binnenkort gebeuren: de smaak van kweekvlees en -vis kan geproefd worden tijdens de eerste proeverijen.
Tot op heden is proeven van kweekvlees – vlees gemaakt in een laboratorium uit stemcellen van échte dieren – ten strengste verboden.
Veel eisen
De precieze locatie van deze proeverijen is nog onbekend, waarschijnlijk wordt dit in een keuken van een restaurant. Het proeven zal in eerste instantie gegund zijn aan een select clubje mensen, zoals chef-koks, voedseldeskundigen en wetenschappers. Later dit jaar zullen er naar verwachting meer proeverijen komen, ook voor ‘gewone’ mensen.
Vier bedrijven die het vlees ontwikkelen, komen in aanmerking. Meatable uit Leiden heeft zich als eerste bedrijf gemeld. Een speciale onafhankelijke commissie – die bestaat uit een toxicoloog, microbioloog, arts en een ethisch deskundige – zal het proces op de voet volgen.
Ontzettend belangrijk nieuws
Dat de proeverijen er gaan komen is ‘ontzettend belangrijk nieuws’, stelt Ira van Eelen. Zij is dochter van kweekvleespionier Willem van Eelen en zit in de onafhankelijke commissie die namens het kabinet alle voorbereidingen voor de proeverijen heeft gedaan. “Door de proeverijen kunnen we eindelijk de smaak van kweekvlees proeven. Dat levert erg belangrijke informatie op voor de bedrijven die het maken. Is het wel lekker? Of moet er nog wat worden aangepast aan de smaak voordat we het op de markt gaan brengen.” Nu gebeurt dat proeven via speciale computerdata omdat het nog ten strengste verboden is.
De regels rond gekweekt vlees zijn namelijk streng in Europa. Het was dan ook een boel regelwerk om die proeverijen voor elkaar te krijgen, zegt Van Eelen. “Zo moesten we naast een onafhankelijke commissie allerlei praktische zaken regelen. Hoe gaan we het vlees vervoeren? Waar gaan we de proeverijen doen? Wie gaat het vlees beoordelen? Welke voorwaarden stellen we aan de proeverijen?”
Van Eelen at al meerdere keren kweekvlees in het buitenland. Onlangs proefde ze nog kweekbacon in Amerika. Hoe het smaakte? “Als ik niet had geweten dat het kweekvlees was, had ik het gewoon als bacon opgegeten. Je ziet het soms wel aan de structuur. Die is soms anders dan normaal vlees.”
Wanneer het vlees in de buurtsuper ligt? Dat weet Van Eelen niet. “Maar deze proeverijen gaan dat proces zeker versnellen. We hopen er nog veel meer te organiseren zodat we de beste smaak ontwikkelen en het steeds gewoner wordt voor mensen om te eten.”
Want nu zullen er nog veel mensen zijn waarbij het water niet direct in de mond stroomt bij het zien van worstjes of garnalen die zijn gemaakt in een lab. Ook zijn de kosten nog hoog omdat het vlees nog heel zeldzaam is. Maar als er meer proeverijen mogelijk zijn, zal dat meer producenten naar de markt trekken. Met meer productie wordt de prijs vanzelf lager, is de verwachting.
Wat is kweekvlees?
Kweekvlees is vlees gemaakt van stamcellen uit echte dieren en ontwikkeld in een laboratorium. De bedenker is arts Willem van Eelen.
De stamcellen worden in een kweekvloeistof van suikers, aminozuren en vetten gelegd waarin ze zich vermeerderen en spiervezels vormen. Het voordeel is dat er dus geen dieren meer hoeven te worden gedood. Ook is kweekvlees veel duurzamer is dan regulier vlees. Maar het is nog wel veel duurder; omdat het nog heel zeldzaam is. Een worstje kost zo enkele honderden euro’s.
Het proeven en de verkoop mag nu nog maar in een paar landen landen, zoals Singapore, Amerika en Israël.
VVD en D66 dienden een motie in om de proeverijen toe te staan. Vorig jaar zomer gaf het kabinet groen licht daarvoor.
