De verkiezingen komen op een politiek bijzonder moment. Sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november, waarbij de PVV veruit de grootste partij werd met 37 zetels, wordt er onderhandeld over een nieuw kabinet.
PVV, VVD, NSC en BBB sloten weliswaar twee weken geleden een hoofdlijnenakkoord en hebben topambtenaar Dick Schoof naar voren geschoven als de premier van het nieuwe kabinet, maar de beoogde coalitiepartijen zijn op dit moment nog altijd in onderhandeling – nu over de verdeling van de ministersposten.
Campagne laat op gang
Vooral dat hield politiek geïnteresseerd Nederland de afgelopen maanden bezig. En daarbij kwamen de Europese verkiezingscampagnes ook vrij laat op gang. Twee weken geleden begon het echte campagnevoeren en daarbij viel de summiere rol voor de Europese lijsttrekkers op.
Veel politieke partijen schoven nadrukkelijk hun landelijke kopstukken naar voren. Zo staat Geert Wilders op de PVV-verkiezingsposters, net als Pieter Omtzigt in een NSC-advertentie in een landelijk dagblad. Bij een talkshow worden de Europese lijsttrekkers van GroenLinks-PvdA en VVD ‘begeleid’ door Yeşilgöz en Timmermans, die vooral het woord voeren.
Voorspellende waarde?
Ondanks de beperkte binnenlandse interesse wordt er vanuit het buitenland met belangstelling gekeken naar de Nederlandse verkiezingen. Zoals door de EU-correspondent van het Deense TV2, Lise Toft Hessellund. “De Nederlandse uitslag wordt heel interessant. Natuurlijk omdat er veel op het spel staat, maar ook omdat Nederlandse kiezers de eersten zijn die gaan stemmen.”
Tussen vandaag en zondag wordt er in de lidstaten van de Europese Unie gestemd voor het Europees Parlement. Nederland is dus vandaag één van de eerste.
“En juist dat maakt het interessant omdat er mogelijk in heel Europa een verschuiving naar rechts gaat plaatsvinden.”, zegt Toft Hesselund. “De grote vraag is of dat gaat gebeuren. En we zien vaak dat Nederlandse verkiezingen een voorspellende waarde hebben voor de uitslag in de rest van Europa. Dus het zal zeer interessant zijn of dat deze keer ook zo is.”
Opkomst
Politiek verslaggever Fons Lambie noemt de opkomst een van de belangrijkste facetten om op te letten. “De opkomst is eigenlijk altijd heel laag in vergelijking met Kamerverkiezingen. De opkomst van de laatste Tweede Kamerverkiezingen was bijna 78 procent. Bij de laatste Europese verkiezingen was dat 42 procent. En dus is voor al die campagneteams de belangrijkste zaak: zorg dat je kiezer komt opdagen. Dat maakt het verschil tussen winst of verlies.”
Bij de verkiezingen gaat het over het Europees Parlement, dat invloed heeft op klimaatbeleid en op migratiebeleid, aldus Lambie. “Al deelt dat parlement de macht met de lidstaten en met de Europese Commissie. En juist over de samenstelling van dat parlement gaat het nu. Want daar was jarenlang een stevige meerderheid van christendemocraten, liberalen en sociaaldemocraten. Nu zie je de groei van rechts-populistische partijen, zoals de PVV. Maar dat zie je ook in andere Europese landen: Le Pen in Frankrijk, Meloni in Italie. Europees wordt er nu ook een ruk naar rechts verwacht.”
Samenwerking
Of zo’n ruk naar rechts echt veel verandert, hangt af van hoe de verschillende partijen gaan samenwerken, zegt Lambie.
“De afgelopen jaren waren rechtspopulisten verdeeld over verschillende fracties, stonden ze eigenlijk aan de zijlijn. Of het nu lukt, hangt af van hoe groot ze worden en of ze vervolgens echt gaan samenwerken in een grote fractie, om macht en invloed te krijgen. Ook de afgelopen weken was er toch weer geruzie bij die nationalistische partijen. Ze gaan vast winnen, maar of ze straks ook een machtsfactor worden, dat hangt af van hun samenwerking na de verkiezingen.”
Exitpoll om 21.00 uur
Vanavond zal er geen officiële uitslag komen van de verkiezingen in Nederland. Wel wordt er stipt om 21.00 uur bij het sluiten van de stembussen een exitpoll bekendgemaakt. Die zal ook op deze site worden gepubliceerd. Om 21.30 uur volgt een definitieve exitpoll. Daar zullen de partijleiders vanavond op reageren.
De officiële uitslag volgt zondagavond, als heel Europa zijn stem heeft uitgebracht. En dat is natuurlijk rechtstreeks te volgen op deze site en app.
