‘Hoefde niet veel te doen’

Eind vorig jaar deelde de 29-jarige Saviëlle uit Harderwijk haar DNA met de Chinese vrijwilligersorganisatie Baobeihuijia (Baby Come Home), die ook een kleine vestiging in Nederland heeft. Nog geen half jaar later staan vrijwilligers met bloemen op de stoep.

‘In shock’ is ze, want dit had Saviëlle nooit verwacht. In november doneerde ze namelijk haar DNA uit steun voor haar stiefzus. “Zij is ook geadopteerd uit China en ging serieus op zoek naar familie. Ik ging met haar mee, zodat ze het niet alleen hoefde te doen.” De twee zussen komen van verschillende Chinese families. “En nu heb ik die dus opeens gevonden, maar zij nog niet.” 

Dat Saviëlle’s verwachtingen zo laag waren, komt door haar papieren. “Mijn geboortedatum en naam waren niet bekend bij het kindertehuis.” Ook komt haar familie uit een arme en traditionele regio. “Dat ze hun DNA zouden geven aan een databank of actief op zoek zouden zijn, leek me sterk.”

Dat hebben ze ook niet gedaan, zo blijkt nu. Want de vrijwilligers die in China op zoek gaan, vinden haar familie dankzij een match in een DNA-databank van gedetineerden. Haar vader blijkt drie dagen vast te hebben gezeten vanwege illegaal gokken. “Hij heeft fout gegokt, maar ook juist goed gegokt.”

Dat Chinese gevangenissen je DNA-gegevens opslaan, is geen verrassing, legt correspondent Roland Smid uit. “Dat gebeurt hier in heel veel sectoren, bijvoorbeeld als je naar het ziekenhuis gaat of als ze in landelijke gebieden naar je toe komen om je te vaccineren.”

Van eenkindbeleid naar terugvindbeleid

Toch blijft het vinden van familieleden in China voor velen een zoektocht naar een speld in een hooiberg, benadrukt Smid. In de jaren negentig en de jaren nul was China nog het grootste herkomstland van interlandelijke adopties ter wereld, als gevolg van de eenkindpolitiek. Gezinnen kregen onbetaalbare boetes opgelegd als ze meer dan één kind kregen. “Het leidde decennialang tot mensenhandel en op het platteland werden zelfs baby’s verdronken.”

“Maar die tijd is voorbij,” zegt Smid. Inmiddels stimuleert China zijn bevolking zelfs tot het krijgen van kinderen en vorig jaar heeft het ook interlandelijke adoptie afgeschaft. Nu geldt het beleid dat geadopteerden welkom geheten moeten worden en dat ze de ruimte moeten krijgen voor hereniging met familie. “Er is daardoor minder taboe,” bevestigt Saviëlle. “Nu wordt er zelfs aangespoord om je kind te vinden als je die kwijt bent.”

Dat maakt het voor plaatselijke niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) makkelijker om zich daarvoor in te zetten, benadrukt Smid. En juist die lokale organisaties zijn van groot belang, vult Saviëlle aan. “Want ik kende niemand daar en spreek de taal niet. Maar de tienduizenden vrijwilligers die zich in China inzetten, kunnen veel meer bereiken.” Zij verspreiden informatie en gaan met DNA-tests op pad.

Je aansluiten bij grote internationale DNA-databanken als MyHeritage heeft als Chinese geadopteerde namelijk geen zin. Burgers uit China mogen daar immers geen DNA aan afgeven. Oplossing daarvoor zijn ‘tussendatabanken’ die communiceren tussen Westerse en Chinese DNA-databanken, maar die blijken evengoed weinig succesvol. Voor een match moeten namelijk ook familieleden vanuit China hun DNA hebben doorgegeven.

Niet alleen de veranderde houding van China helpt lokale ngo’s een handje. Ook de inzet van sociale media levert vrijwilligersorganisaties als Baobeihuijia veel op. “Het vergroot de kans op succes,” ziet ook Saviëlle. Toen de vrijwilligers met bloemen op haar stoep stonden, werd dat live vastgelegd op TikTok. “Twee miljoen Chinezen zagen hoe ik in tranen uitbarstte, ook mijn biologische ouders.”

Saviëlle kreeg er naast extra ouders ook zes zusjes en een broertje bij. “Dat heeft me wel geshockeerd,” vertelt ze. “Ik dacht altijd dat ik enig kind zou zijn vanwege het eenkindbeleid, of het tweede kind.” Maar Saviëlles ouders zijn kinderen blijven krijgen tot er een zoon kwam. “Dat zorgt in China voor sociale status.”

Haar vader zou haar uit wanhoop als baby’tje in het ziekenhuis hebben achtergelaten, omdat zij en hij zelf ziek waren en ook haar zusje op komst was. “Ze waren erg arm en konden dat allemaal niet betalen,” vertelt hij me. Correspondent Smid bevestigt dat er in het desbetreffende plattelandsgebied veel armoede is. “Dat komt omdat het een bergachtige provincie is waar moeilijk industrie kan ontstaan.” 

Hoe haar ouders het vervolgens hebben aangepakt met het strenge eenkindbeleid, is een vraag voor later. Sinds twee weken leert ze haar familie kennen via de Chinese chatdienst WeChat, die de berichten ook direct vertaalt. “Daar vertel ik ze dat ik van ze hou.”

De zo’n 8000 geadopteerden Nederlanders uit China wil ze hoop meegeven. “Ik hoefde hier niet veel voor te doen. Het was een kwestie van één afspraak met vrijwilligers in Nederland en mijn DNA delen. Maar je moet wel even eerst weten dat zulke organisaties je kunnen helpen.”