Dat gebeurt nu al een maand: op 12 december spoelden de eersten aan. Die zaten nog in de oorspronkelijke zakken, wat het makkelijk maakte ze weg te halen. De zakken zijn inmiddels kapot, omdat ze lang in het water hebben gedreven. De inhoud spoelt nu de stranden op, een bijna onzichtbare plastic deken. Inmiddels ligt al 80 kilometer strand eronder bedekt.
Surfkampioen brengt het onder aandacht
Honderden miljoenen bolletjes, 80 kilometer, indrukwekkende getallen. Toch weten in het begin maar weinig mensen wat er zich in het noorden van Spanje afspeelt. Olie ziet er meteen vies en gevaarlijk uit, microbolletjes, die bijna dezelfde kleur als het strand hebben, niet. Pas als voormalig surfkampioen Guillermo Carraced erover post op zijn sociale media, verspreidt het nieuws zich buiten Spanje.
Voor Carraced is de kust van Noord-Spanje zijn tweede huis. Vrijwel elke dag is hij te vinden in en op de golven, die aan de Noord-Spaanse kust vaak spectaculair zijn. Dat zijn tweede huis nu vol bolletjes plastic ligt, gaat hem aan het hart, dat zie je in de video’s van Carraced. Met zijn bijna 4 miljoen volgers op TikTok en 200.000 volgers op Instagram krijgt Carraced, de ogen op de ramp gericht.
155 dagen per jaar regen
In een van de video’s laat Carraced zien hoe moeilijk het is om de bolletjes op te pakken. “Om moedeloos van te worden, zeker als je weet dat de volgende golf er aankomt en dat die nog veel meer plastic met zich meebrengt.” Er is nog een complicerende factor: regen. Bij droog, zonnig weer zou de opruimactie nog steeds een enorme klus zijn, maar het zou iets sneller gaan. In de regio Galicië regent het 155 dagen per jaar.
Alle omstandigheden mogen dan tegen zitten, Carraced doet wat hij kan. Dat kan niet gezegd worden van Spaanse politici en bestuurders. De regering van Spanje en het regionale bestuur van Galicië reageren traag op de ramp. De regionale regering beschuldigt ‘Madrid’ ervan dat ze daar wisten dat de plastic bolletjes in zee dreven en naar de kust onderweg waren, maar die informatie niet deelden.
De plastic bolletjes zijn op 8 december van een Deens schip gevallen dat met vracht onderweg was van Algeciras in het zuiden van Spanje, naar de haven van Rotterdam. De bolletjes waren bedoeld voor een fabriek in Polen. Er wordt aangenomen dat zes containers overboord zijn geslagen, maar helemaal zeker is dat niet. Deskundigen denken dat de containers nu op de zeebodem liggen en open zijn gegaan, waardoor de bolletjes eruit stromen.
Ruziemaken gaat door
Gisteren was vicepremier Yolanda Diaz op het strand. Zou dan nu toch een bestuurder de aanpak van de ramp een impuls komen geven? Milieuactivisten, surfers en kustbewoners hoopten het. Diaz zeefde wat bolletjes en wilde ook wat voor de camera’s zeggen. Een aankondiging van het sturen van extra schoonmaakteams werd het niet, wel een sneer. “Het maakt niet uit waarover ik met de bestuurders in deze regio spreek, een oude olieramp op ditzelfde strand of deze nieuwe. Ze doen altijd alleen maar hetzelfde: Liegen, liegen en liegen.”
De linkse Spaanse regering en het rechtse regiobestuur van Galicië hebben nooit met elkaar door een deur gekund. Wat de boel verergert, is dat het in Galicië campagnetijd is. Op 18 februari zijn er regionale verkiezingen. Het geeft weinig hoop op een gezamenlijke, stevige aanpak van de ramp, voor die datum.
Zevende vrijwilligers
Galiciërs laten het er niet bij zitten. De toeloop van vrijwilligers, mensen die met een zeef naar het strand komen om zand en plastic van elkaar te scheiden, is groot. Bioloog Blondie Muser is een van hen. “Er worden vanuit de overheid dingen gezegd, die niet kloppen, dat het plastic ongevaarlijk zou zijn. Voor dieren zijn deze bolletjes zeker wel gevaarlijk. Daarom ben ik hier elke dag.”
Van de mensen die om haar heen aan het zeven zijn, hoort ze vaak een andere motivatie. “Mensen hier herinneren zich de ramp met de olietanker Prestige in 2002. Hetzelfde is hetzelfde strand, ons strand. Dit niet nog een keer, hoor ik ze zeggen.”
De dagen tussen de bolletjes plastic blijken volgens Blondie Muser een achtbaan van emoties. “We proberen de moed erin te houden, maar elke dag zie ik bij mensen ook verdriet en woede. En onbegrip omdat we ons in de steek gelaten voelen.” Openbare aanklagers onderzoeken wie verantwoordelijk is. Het Deense bedrijf Maersk heeft gezegd dat de eigenaren van het schip willen bijdragen aan de schoonmaakwerkzaamheden.
